Interview met Aike Borghuis

Aike stelde nog voor dat we elkaar wel in Deventer konden treffen, omdat ze haar werkplek op steenworpafstand heeft van het Kennisfestivalterrein. Vanwege de agenda werd het toch Teams. Terwijl we ‘connecten’ houd ik haar boek omhoog. Aike lacht en vraagt: ‘Heb je het gelezen? Wat vind je ervan?’ Ik ben even stil, want ja het boek raakt je aan alle kanten. Hoewel het voor oudste dochters geschreven is. Na even aarzelen vertel ik dat je tijdens het lezen natuurlijk aan je eigen oudste dochter denkt, maar dat het net zo goed op jezelf van toepassing is. Niet overal, maar wel op veel momenten.

‘Ja, ik heb zelf ook een oudste dochter en ik ben er één. En begrijp wat je zegt, want ik heb het ook wel hier en daar bewust laten schuren. Het zorgt dus zeker ook voor een stuk bewustwording. En het is wel bijzonder, want ik ben systemisch opgeleid. En dan leer je iedereen in te sluiten. Maar als je je nu vervolgens richt op oudste dochters, wat doe je dan met de rest? Nou ja, ik zeg ‘iedereen is welkom, maar ik richt me op oudste dochters.’ Dat maakt het voor mij mogelijk. Ik werkte al jaren met oudste dochters, ik wist het alleen niet.’

En hoe bedacht je dat er ook een boek moest komen?

Ha ja, het boek heb ik wel 3 keer geschreven. Dat heb ik echt op een oudste-dochter-manier gedaan. In eerste instantie dan. Dat betekent helemaal alleen, zonder hulp te vragen. Maar op een gegeven moment heb ik advies gevraagd aan een auteurscoach en uitgever. Ze zei: ‘Ik zie dat je kunt schrijven maar zowel de structuur als je boodschap klopt niet. Het is nog niet goed genoeg.’’

Ha ja, waarom wilde je eigenlijk een boek?

‘Een boek maken was altijd wel een meisjesdroom. Maar het heeft een hele tijd stilgelegen vanwege een docent op de middelbare school, die me zei dat schrijven nooit wat zou worden gezien mijn spelling. En eigenlijk toen ik begon met ondernemen en startte met bloggen heb ik het plezier in schrijven teruggekregen. Toen ik 10 jaar bestond als ondernemer vroeg iemand tijdens het feestje wat mijn grootste droom was. ‘Een bestseller schrijven’, antwoorde ik. Uit de zaal kwam de opmerking: ‘Niet ‘gewoon’ een boek, maar een bestseller?’ waarop iedereen moest lachen. Dat was dus wel een trigger. En ja, ik zei het al ‘ik ben een oudste dochter’, dus het moest goed. Ik heb allerlei cursussen gevolgd zoals ‘Hoe schrijf ik een bestseller?’. Allemaal van achter m’n laptopje. Dus toen het echt zo ver was bleek ik toch ook hulp te moeten vragen.’

En toen?

Ja, na die eerste versie heb ik gevaagd of iemand me wilde helpen. Want ik wilde, omdat het zoveel tijd kost, wel dat het bereik zou hebben. Ik had 90.000 woorden geschreven maar dat moest dus helemaal over de kop. Toen belde m’n moeder die zei met de beste bedoelingen ’ja, je bent ook geen schrijver hè’, maar dat was natuurlijk niet wat ik wilde horen. M’n man zei vervolgens ‘je zit midden in een bevalling en je moet nu doorpersen, ik regel het thuis’. Dus dat heb ik gedaan. En dat kon ook omdat hij mij die ruimte gaf en geeft om te doen wat ik doe. Je kan heel veel, maar niet alles tegelijk.’

Je boek werd het bestverkochte managementboek van 2023

Ha ja, ik heb er hard aan gewerkt, maar ook mazzel gehad. Toen het boek naar de drukker was heb ik een post op LinkedIn gedaan en ben vervolgens een rondje gaan wandelen. Daarna zag ik dat die post werd opgepakt. Ik ben direct persoonlijk gaan reageren waardoor de post viraal ging. Ik heb die week de hele week achter LinkedIn gezeten van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat en binnen 4 dagen waren er meer dan 1.000 boeken verkocht in de voorverkoop. Op het moment van verschijnen van het boek was ook de tweede druk al uitverkocht. Uiteindelijk is het bericht meer dan 346.456 keer bekeken. Dat is volledig organisch gegaan, maar ik heb wel elke avond uren op LinkedIn gezeten om alle berichten te beantwoorden, mensen te taggen en iedereen te bedanken. En dat ben ik blijven doen.’

Maar wel bijzonder dat je je op een niche richt en toch het bestverkochte boek schreef.

‘Iedereen denkt dat het een specifieke niche is, maar eigenlijk richt ik me op elk gezin, waar als oudste kind een dochter geboren wordt. Dus dat valt mee. En kijk, ik ben zelf moeder van 2 meiden en heb dus ook een oudste dochter. En ik zou willen dat ik sommige dingen eerder had geweten. Maar het geldt voor ieder mens, ook voor jou toen je het boek las en misschien terugdacht aan vroegere situaties, je doet het met de kennis en kunde die je hebt. Dat moet je je zelf altijd voorhouden. Dat maakt je mild. Achteraf had ik dingen anders kunnen doen, maar ik wist niet beter.’

Wat is dan de belangrijkste les?

‘Ik denk dat je een volwassen positie in moet nemen in je familiesysteem. Ook als jij het boek als man leest is dat de sleutel. Als jij weet dat je volwassen bent en dat je beslissingen gaat nemen, weet dan dat schuldgevoel daarbij hoort. Heel veel oudste dochters willen dat schuldgevoel vermijden. Dat kan niet, het hoort erbij.’

Kun je dat even toelichten, zodat ik zeker weet dat ik het begrijp?

‘Ja kijk, ik heb meer kansen gekregen dan m’n moeder, want zij is pas gaan studeren toen wij al geboren waren. Ik heb dus al jong kansen gekregen die zij niet heeft gehad. Daarin is mijn moeder voor mij een rolmodel geweest voor mij. Ze heeft ook altijd gewerkt. Tegelijkertijd ben ik ook opgegroeid met ‘Doe maar normaal dan doe je al gek genoeg.’ Ik heb me regelmatig schuldig gevoeld als ik mijn plek en ruimte inneem, omdat ik daarmee ontrouw word aan wat ik van huis uit heb meegekregen. Een boodschap die mijn ouders ook weer van huis uit hebben meegekregen. Dat schuldgevoel ontstaat doordat je ontrouw wordt aan de het familiesysteem: ‘Zo doen we dat hier’ Dat schuldgevoel hoort erbij. Als kind ben je afhankelijk van je ouders om te overleven, maar als je eenmaal volwassen bent is het belangrijk dat je je eigen keuzes maakt. Je kunt daarmee ontrouw worden aan de normen die je vanuit het familiesysteem hebt meegekregen. Daar komt vaak schuldgevoel bij kijken en dat is een goed teken: je bent keuzes aan het maken waarin je trouw bent aan jezelf. Dat is leiderschap nemen over je eigen leven en werk.’

Hoe heb je dat zelf ervaren?

‘Ik heb altijd gedacht dat het schuldgevoel niet goed is, want het gaat buiten de grenzen van het systeem. Dat ik ging ondernemen, was heel spannend. We waren met z’n 3-en thuis en mijn ouders hebben er alles voor gedaan om ons te laten studeren. Toen ik moeder werd kreeg ik regelmatig de vraag hoe ik mijn werk ging combineren met de zorg voor onze kinderen. Mijn man heeft die vraag nooit gehad. Dit zit nog steeds in de systemen waarin we zijn opgegroeid. Als een kind een keer ziek was, werd ik gebeld. Maar zoals ook mijn kinderen zeggen, ‘als er overdag iets is moet je mijn vader bellen’.

Wij kijken altijd wel naar een goede mix van mannen en vrouwen op ons podium.

Ik merk dat vrouwelijke sprekers het soms nog lastig om het podium te pakken. Het doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg, viert dan nog hoogtij. Niet met je hoofd boven het maaiveld en het gaat niet om jou. Dat soort dingen. En wat ik oudste dochters zie doen is niet zelf op het podium gaan staan, maar de groep op het podium zetten. En ja, we hebben elkaar nodig. Ik weet heus dat ik er wel hard voor heb gewerkt, maar was er niet geweest zonder al die mensen. Het gaat niet alleen om mij, maar ook om mijn team. En wat ik al zei, ook mijn man die me de ruimte geeft.’

Hoe ziet jouw bedrijf er dan verder uit?

Ik werk met een team en heb achter de schermen een vaste schil met Zzp’ers. Ik heb geen personeel en heb ook geen ambitie om mensen aan te nemen. Ik geloof heel erg in de juiste mensen om je heen verzamelen. Het is de vraag hoe je de groei ziet, maar ik wil meer een visionair zijn. Me bezighouden met ‘hoe help je nou zoveel mogelijk oudste dochters op een manier die bij je past?’ Ik begeleid jaarprogramma’s bezield leiderschap voor oudste dochters op topposities in organisaties en (familie) bedrijven. En ik heb Leef jouw leven ontwikkeld voor oudste dochters die zich vrijer willen voelen en meer plezier, energie en voldoening willen ervaren. Een combinatie van een online-programma met maandelijkse groepscoaching en een online oudste dochter community. Want zoals je weet vragen oudste dochters niet om hulp. Daar moet ik aan trekken. Om duidelijk maken dat die community ook de plek is om elkaar te vragen. Daartoe proberen we interactie uit te lokken. Dat is wel heel tof, maar ook wennen. Want ik houd van persoonlijke aandacht. Dus ben ik steeds op zoek naar de juiste balans. Maandag werk ik in m’n bedrijf, dinsdag aan m’n bedrijf en de rest van de week ben ik met klanten bezig.’

Deel 2 van je boek beschrijft de reis van de heldin gebaseerd op de theorie van Joseph Campbell: ‘De Reis van de Held ontwikkelde hij na uitgebreid onderzoek naar verhalen, mythen en sagen die wereldwijd al duizenden jaren worden (door)verteld’. Aan de hand van de verschillende fasen die je eigenlijk in alle mythen tegenkomt en ook aan de basis staat van bijna iedere Hollywood film elkaar ziet, beschrijf jij de reis die oudste dochters afleggen. Hoe kwam je op de reis?

‘Ik heb heel lang gedacht dat leiderschap een lange streep omhoog was, van na je school via trouwen naar huisje, boompje, beestje. Maar ik kwam erachter dat ik helemaal niet gelukkig was toen ik dat allemaal voor elkaar had. Ik ging er over nadenken en bedacht me dat het leven net als alles in de natuur cyclisch is. Dat gaf me heel veel rust. Want als het cyclisch is betekent dat je altijd op de juiste plek bent. Als je je reis ziet en je weet dat het normaal is dat je op een gegeven moment weerstand zult ondervinden, kun je zachter worden voor jezelf. Dan weet je dat het logisch is. Als we onder stress komen bijvoorbeeld, proberen we dat vaak in ons hoofd op te lossen. Maar daar zit het helemaal niet. Je moet naar binnen gaan. Dan weet je dat het goedkomt. We hebben natuurlijk ook nooit geleerd om ons af te vragen wat ons lijf ons vertelt. Er zit een innerlijke rechter in ieder mens, die bijna de doodstraf op die vraag heeft staan. Terwijl een hoofd tot hoofd gesprek iets heel anders is dan een gesprek van hart tot hart’.

Wat ga je op 20 juni tijdens het Kennisfestival doen?

‘Ik ga een open een eerlijk verhaal delen over mijn eigen leiderschapsreis met vallen en opstaan. Herkenbaar, met humor en gezonde dosis zelfspot waarbij je aan het eind naar buiten loopt met nieuwe inzichten en een aantal praktische handvatten die je diezelfde dag nog kunt toepassen. De talk is gericht op oudste dochters, maar ook als je geen oudste dochter bent, ben je meer dan welkom. Iedereen heeft wel een oudste dochter in zijn of haar omgeving. Komen dus.’

 

Ik ging er over nadenken en bedacht me dat het leven net als alles in de natuur cyclisch is.